Trwa wyścig o wprowadzenie na rynek pierwszej terapii skutecznie leczącej genotyp 1 HCV bez interferonu, złożonej wyłącznie z tabletek, a więc wygodniejszej i przede wszystkim pozbawionej grypopodobnych i innych skutków ubocznych interferonu.
Analitycy są zgodni, że pierwszą taką terapią będzie terapia firmy Gilead, tuż-tuż za nią pojawi się terapia AbbVie, a nieco później – Bristol-Myers Squibb.
Te trzy terapie są już na ostatnim etapie badań klinicznych. Badania dwóch pierwszych terapii powinny zakończyć się pod koniec 2014 r. Zatem na przelomie lat 2015/2016 można się spodziewać dopuszczenia przez agencje leków (amerykańską FDA i europejską EMA) do stosowania. W 2016 r. leki pojawią się w aptekach. W Polsce będą refundowane najwcześniej w 2017 r. (zapewne dla bardzo nielicznej grupy chorych – ze względu na astronomiczne ceny).
[Aktualizacja:
Proszę zwrócić uwagę na datę powstania artykułu!!!
Wyścig biegnie szybciej, niż przypuszczałem. Wszystkie powyższe daty można przyspieszyć o rok.
Zdecydowanie aktualniejsze dane można znaleźć w nowszych artykułach:
– pierwsza terapia przeciw HCV bez interferonu o bardzo dużej skuteczności: Początek nowej ery »»»
– tańsza (ale nadal zbójecko droga!) i wygodniejsza terapia bez interferonu: HARVONI to jest to »»»
– i kolejna, sporo tańsza, a równie skuteczna: AbbVie tylko 2 miesiące za liderem »»»
– terapia bezinterferonowa refundowana w Polsce: Rewolucja w leczeniu HCV »»».
– kolejne terapie bezinterferonowe refundowane w Polsce: Koniec ery interferonu]
O tym, kto zostanie zwycięzcą tego wyścigu, zdecydują skuteczność uzyskana w III fazie badań klinicznych oraz cena [wszystkie ceny są bardzo nieprzyzwoite – zwycięży najmniej nieprzyzwoita].
Na podstawie rezultatów uzyskanych w II fazie badań można się spodziewać skuteczności powyżej 90%. Jak dotąd terapia AbbVie wyróżnia się wysoką skutecznością w grupie null responderów (chorzy z całkowitym brakiem odpowiedzi na leczenie w uprzedniej terapii). Zestaw BMS również osiąga niezłe wyniki w grupie chorych uprzednio leczonych nieskutecznie.
Tymczasem niektórzy nie mogą tak długo czekać i kombinują inaczej...
Janssen we współpracy z Gilead prowadzi badania kliniczne II fazy COSMOS bezinterferonowego zestawu 2- lub 3-tabletkowego: simeprevir + sofosbuvir +/– rybawiryna. Wyniki są obiecujące. Uzyskano skuteczność rzędu 90%.
Medivir announces interim results from Cohort 2 of the COSMOS study
Wiadomo, że w kwietniu zostały zgłoszone do rejestracji dwie interferonowe terapie 3-lekowe dla genotypu 1: Janssen zgłosił terapię z simeprevirem, natomiast Gilead swoją terapię z sofosbuvirem.
Na początku grudnia br. FDA powinna dopuścić te terapie do stosowania. Zatem na początku 2014 r. leki te powinny pojawić się w aptekach. Wtedy pojawi się dylemat.
[Aktualizacja 7.12.2013: Obydwa leki zostały już zarejestrowane w USA. Ceny hurtowe na jedną terapię zostały ustalone w wysokości: sofosbuvir (SOVALDI) – 84 000 dol., simeprevir (OLYSIO®) – 66 360 dol.
Aktualizacja 02.2014: Sovaldi został dopuszczony do obrotu w Europie, w Wlk. Brytanii kosztuje 35 tys. funtów, a w Niemczech 60 tys. euro.
Aktualizacja 05.2014: OLYSIO został dopuszczony do obrotu w Europie. W Charakterystyce produktu leczniczego znajdziemy zastrzeżenie, że „Olysio z sofosbuvirem należy stosować tylko u pacjentów, którzy nie tolerują lub nie mogą stosować terapii interferonem, a jednocześnie wymagają pilnego leczenia”].
Paul E. Sax, profesor medycyny na Harvardzie, pisze [w czerwcu 2013 r.] następująco:
• Jeśli simeprevir i sofosbuvir zostaną zatwierdzone do leczenia genotypu 1 HCV, to zarówno jeden jak i drugi wyłącznie w skojarzeniu z pegylowanym interferonem alfa i rybawiryną (oczekuje się również rejestracji sofosbuviru tylko z rybawiryną do leczenia genotypów 2 i 3).
• Obydwa leki przyjmuje się po jednej tabletce raz dziennie. Łatwe!
• Obydwa leki będą kosztować majątek. Telaprevir kosztuje 50 tys. dolarów [w Polsce 125 tys. zł], a każdy z tych dwóch nowych leków będzie JESZCZE DROŻSZY od telapreviru.
• Prowizoryczne rezultaty badań COSMOS wykazują odsetek wyleczeń >90% wśród 80 null responderów bez marskości, którzy przyjmowali simeprevir i sofosbuvir z rybawiryną lub bez przez 12 tygodni albo 24 tygodnie. W tych badaniach nie występował interferon.
Jeśli dwie terapie zawierające te dwa leki zostaną zarejestrowane zgodnie z oczekiwaniami, można łatwo dojść do konkluzji, że wówczas najlepszą terapią przeciw genotypowi 1 HCV – pod każdym niemal względem: efektywności, bezpieczeństwa, skutków ubocznych, z wyjątkiem interakcji z innymi lekami i ceny – będzie terapia COSMOS: simeprevir z sofosbuvirem z lub bez rybawiryny. Z podkreśleniem: bez interferonu.
I to, moi drodzy, nazywa się pozarejestracyjne stosowanie leków (off-label use).
Spróbujmy spojrzeć na sprawę oczami różnych aktorów tego dramatu.
Jest styczeń 2014 r. Pacjent z nawrotem choroby po nieskutecznym 48-tygodniowym leczeniu interferonem z rybawiryną rozważa nowe możliwości leczenia.
Pacjent: Chcę dostać leki, które są najlepsze. Byłoby miło uniknąć tych paskudnych skutków ubocznych interferonu, które dopadły mnie przy poprzednim leczeniu.
Lekarz prowadzący: Chciałbym przepisać panu simeprevir z sofosbuvirem, aby uniknąć tych paskudnych skutków ubocznych interferonu, które dopadły pana przy poprzednim leczeniu. Nie mam jedynie pewności, czy przepisać rybawirynę i jak długo leczyć: 12 tygodni czy 24 tygodnie.
Pielęgniarka: Oczywiście, byłoby miło uniknąć tych paskudnych skutków ubocznych interferonu, które wystąpiły przy poprzednim leczeniu.
Towarzystwo ubezpieczeniowe: JEDNOCZEŚNIE simeprevir z sofosbuvirem? DWA leki o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym? Chyba żartujecie! Nie zapłacimy! Dopóki ten zestaw nie zostanie zatwierdzony przez agencję leków FDA, nie płacimy. Oto numer bezpłatnej infolinii, proszę tam zadzwonić i przedstawić swój przypadek, ale uprzedzam, że czas oczekiwania na zgłoszenie operatora jest dłuższy (co najmniej 10-krotnie) niż czas oczekiwania na połączenie z linią lotniczą przy próbie przebukowania biletu w czasie zamieci śnieżnej.
Koncern farmaceutyczny: Zainwestowaliśmy miliardy dolarów, aby wprowadzić ten lek na rynek. Jeśli ponadto uwzględnić oszczędności kosztów społecznych dzięki ograniczeniu liczby marskości wątroby, niewydolności wątroby, nowotworów wątrobokomórkowych, transplantacji wątroby itd., ta cena jest uzasadniona.
Stowarzyszenie chorych: Najlepsza terapia powinna być dostępna dla wszystkich.
Poproszony o komentarz ekspert akademicki, który aktualnie nie ma do czynienia z pacjentami, ponieważ właśnie pisze raporty i artykuły albo leci na konferencję: Liczność grupy w ramach badań COSMOS jest zbyt mała, aby na podstawie ich rezultatów zmieniać praktykę kliniczną.
Oczywiście, te dywagacje będą miały sens dopóty, dopóki nie pojawią się zarejestrowane terapie bezinterferonowe.
Paul E. Sax jest optymistą.
Both Simeprevir and Sofosbuvir Likely Approved by 2014 — Clinical/Ethical/Pharmacoeconomic Dilemmas Loom
